معمولاً وقتی صحبت از استارتاپ می شود، بسیاری از افراد با این تفکر روبرو می شوند که احتمال اینکه استارتاپ شکست بخورد، زیاد است و اصولاً وارد مقوله ای پُر ریسک می شوند.
چرا احتمال ریسک و شکست خوردن یک استارتاپ بیشتر از اشکال دیگر کارآفرینی است؟ و آیا اصولاً این حرف درست است که اشکال دیگر کارآفرینی، احتمال شکست کمتری دارند؟
استارتاپ و انواع آن را در یک موضوع جداگانه تعریف کردیم و در این بخش می خواهیم ببینیم برای اینکه بدانید یک استارتاپ موفق در گردشگری سلامت هستید یا خیر، بر اساس چه شاخص هایی به خود نمره می دهید و خود را دسته استارتاپ های موفق یا ناموفق قرار می دهید.
یکی از ویژگی های اصلی استارتاپ ها این است که آنها کسب و کار نوپایی هستند که تازه شکل گرفته اند و برای رسیدن به سازمانی شدن، راه پر چالشی را در پیش دارند.
بیمارستان یک سازمان مشخص با دسته بندی، چارچوب، چارت و.. معینی است. آیا خرید یک بیمارستان مانند خرید یک استارتاپ است؟(منظور از خرید، سرمایه گذاری و خرید سهام و.. است).
نکته ای که در تمام استارتاپ ها و کسب و کارها یکسان است توجه به این مسئله است که اگر در شروع کار، هیچ برنامه مشخصی نداشته باشید، بازار هدف خود را تعیین نکرده باشید و ندانید قرار است چه مشتریانی و برای کدام خدمت شما پول پرداخت کنند، قطعاً احتمال شکست نیز، بیشتر است.
اگر قرار است با زدن یک سایت چندزبانه و بدون مشخص کردن مزیت های رقابتی خود در بین صدها برند گردشگری سلامت، کار خود را شروع کنید، دست نگهدارید!
قبل از اقدام به هزینه کردن برای طراحی سایت، ترجمه سایت به چند زبان و… مطالب مختلف ما را مورد بررسی قرار دهید و با مطالعه کامل، نقشه راه خود را مشخص کنید.
بازار هدف شما کشورهای حوزه خلیج است و چرا؟ کدام درمان ها را برای این کشورها انتخاب می کنید و بر چه اساسی آنها را انتخاب کرده اید؟ برنامه استراتژی مشخصی برای این حوزه دارید؟ استراتژی های مختلف برندسازی و بازاریابی در این کشورها را مورد تحلیل قرار داده اید؟
و ده ها سوال دیگرکه قبل از هزینه کردن برای طراحی سایت و.. باید به طور کامل و ذکر جزئیات به آنها پاسخ دهید. اگر شما به عنوان یک کارآفرین نتوانید جواب مشخصی برای تمام این سوالات داشته باشید، قطعاً مشتری های شما نیز جواب سوالات خود را، نزد شما پیدا نخواهند کرد!
یک استارتاپ موفق در گردشگری سلامت را مدنظر قرار دهید. از چه لحاظی برای این استارتاپ، کلمه موفق را به کار برده اید؟
شاخص های شما برای مشخص کردن موفق یا موفق نبودن این استارتاپ چه مواردی است؟
بررسی ها نشان می دهد که عموماً افراد مختلف برای بکار بردن واژه موفق، شاخص های مختلف زیر را مدنظر قرار می دهند:
- فروش سالانه: قبل از بررسی این موضوع فراموش نکنید که فروش با سود فرق دارد. بعضی از افراد، نسبت به میزان سود یک استارتاپ، آن را موفق می دانند و برخی دیگر از اینکه میزان فروش یک ساله استارتاپ X از یک عدد مشخص بیشتر بوده، آن را در دسته استارتاپ های موفق قرار می دهند.
معمولاً این دسته از افراد بر این باورند که استارتاپی که موفق شده است بابت عرضه خدمات خود، مبلغ X دلار را طی یک سال از افراد مختلف بگیرد، به زودی به سود نیز خواهد رسید.
- جذب سرمایه گذار: بسیاری از استارپ ها در شروع کار با تعداد کم و سرمایه مشخص و اندک، شروع به کار می کنند و معمولاً در مرحله توسعه و رشد، می توانند نسبت به جذب سرمایه گذار اقدام کنند.
در این مرحله، عموماً استارتاپ هایی را که موفق به جذب سرمایه گذار شده باشند، موفق می دانند چرا که بسیاری بر این باورند که جذب سرمایه گذار خارج از سازمان، نشان دهنده گذر از چالش های اولیه و ورود استارتاپ به مرحله ای از موفقیت و رشد است.
- رشد سریع استارتاپ: استارتاپی که رشد نکند و سالها در مرحله اولیه بماند، به احتمال زیاد از بازار رقابت حذف خواهد شد. برخی، رشد سریع را جزو معیارهای موفقیت یک استارتاپ می دانند و با توجه به برنامه رشد آنها، اقدام به سرمایه گذاری در آن می کنند.
- گذر از نقطه سربه سر: زمانیکه درآمد استارتاپ از مخارج و هزینه های آن بیشتر شود، از نقطه سربه سر عبور کرده است و برخی این مسئله را نشانه موفقیت استارتاپ می دانند.
مسئله ای که وجود دارد این است که طبق هر کدام از موارد فوق، می توان یک استارتاپ را موفق یا ناموفق نامید و این بسته به ارزش گذاری شما و تعاریفی که از موفقیت یک استارتاپ دارید، بازمی گردد.
ممکن است استارتاپ شما از دید یک سرمایه گذار که رشد سریع استارتاپ ها را عامل موفقیت آنها می داند، یک استارتاپ موفق باشد و از دید سرمایه گذار دیگری که میزان درآمد و فروش برای او در اولویت است، استارتاپ شکست خورده ای محسوب شوید!
به طور کلی عوامل زیر باعث موفقیت یک استارتاپ می شوند:
همانطور که می بینید عوامل فردی شامل بخش های زیر است(به طور مشخص در مورد استارتاپ های گردشگری سلامت صحبت می کنیم)
- تجربه تیم بنیانگذاران در صنعت گردشگری سلامت: آیا افراد اصلی تیم شما، سابقه کار در این صنعت را داشته اند؟ شاید بسیاری از استارتاپ ها را نام ببرید که در حوزه گردشگری سلامت بسیار موفق هستند و سابقه فعالیت در این صنعت را نیز نداشته اند.
پاسخ مشخص است. رشته گردشگری سلامت، علاوه بر اینکه یک صنعت میان رشته ای است، ارتباط تنگاتنگی با مباحث IT و مدیریت بازاریابی و..دارد.
بنابراین بسیاری از افراد فعال در این حوزه الزاماً در رشته گردشگری سلامت، درمان یا گردشگری فعالیت نکرده اند و با زیرساخت های فناوری اطلاعات وارد این کسب و کار می شوند.
و البته فراموش نکنیم که در تمامی این موارد، باز هم الزام قطعی برای موفق شن یک استارتاپ وجود ندارد و هماهنگی و هم افزایی کل افراد بنیان گذار است که می تواند در کنار سایر عوامل، روند شکل گیری، توسعه و موفقیت یک استارتاپ را رقم بزند.
- تجربه کار استارتاپی بنیانگذاران: کار استارتاپی دارای اختلاف های زیادی با سازمان است و مثال آن همان بیمارستان به عنوان یک سازمان و یک استارتاپ گردشگری سلامت است.
زمانیکه افراد اصلی تیم، سابقه حضور قبلی در یک استارتاپ را داشته باشند، تا حدودی با چالش ها و تفاوت های سازمان و استارتاپ آشنا می شوند و از آن به عنوان تجربه ای در استارتاپ فعلی می توانند استفاده کنند.
- تحصیلات آکادمیک بنیانگذاران: آموزش، همواره یکی از عوامل موثر در موفقیت یک کسب و کار است. درست است که این موضوع به تنهایی باعث موفقیت یک استارتاپ نمی شود، اما نقش مهمی در آن دارد.
کما اینکه همگی شاهد بسیاری از استارتاپ های گردشگری سلامت بوده ایم که در راس آنها پزشک با تحصیلات تخصصی درمانی وجود دارد و تیمی از پزشکان نیز در مشاور های پزشکی و.. شرکت در راس کار قرار دارند اما، بعد از مدتی کار دچار شکست شده اند.
این موضوع نشان دهنده این است که در هر کسب و کاری به تنهایی روی یک موضوع نمی توان به طور قاطع تکیه کرد و آن را عامل موفقیت یا شکست یک تیم دانست.
همیشه مجموعه ای از عوامل در کنار یکدیگر، یک تیم قوی را می سازد و در دنیای پویای امروز، بدون تیم متخصص و آموزش دیده در کنار داشتن سابقه کار، نمی توان بازار رقابت را در دست گرفت.
- مهارت مدیریت، رهبری و فنی: اهمیت این موضوع هم مانند اهمیت آموزش در افراد تیم است. بدون داشتن مهارت های مدیریتی و رهبری، ساختن، حفظ و رشد یک استارتاپ موفق، غیرممکن است.
- شبکه سازی: در دنیای پویای امروزی، داشتن شبکه های متعدد مرتبط با کار، بسیار حیاتی است. اگر یک استارتاپ گردشگری سلامت هستید، بدون داشتن شبکه های گسترده ای از همکاران و ذینفعان خود در داخل و خارج از کشور، حرف زیادی برای گفتن در بازار رقابت بین المللی نخواهید داشت.
عوامل سازمانی شامل بخش های زیر است:
- تعداد اعضای تیم: گسترش تعداد اعضا باعث تخصص گرایی در استارتاپ می شود. این درست است که هر چقدر توانایی بزرگ کردن تیم را داشته باشید، کار را به افراد متخصص هر بخش واگذار می کنید; اما فراموش نکنید که شما یک استارتاپ هستید و اگر در زمان مناسب، اقدام به بزرگ کردن تیم نکنید و این کار را زود و یا دیر انجام دهید، یا شکست می خورید یا همیشه در حد یک استارتاپ(و نه سازمان) باقی می مانید که هر کدام این موارد می تواند منجر به از بین رفتن کسب و کارتان شود.
- موقعیت جغرافیایی: یکی دیگر از عوامل محیطی موثر است که در بسیاری از کسب و کارها باید لحاظ شود. ایران به لحاظ موقعیت جغرافیای در چه جایگاهی برای کسب و کار گردشگری سلامت است؟
پزشکان خوب و باتجربه ایرانی، خدمات گردشگری زیاد و.. آیا می تواند بر اثرات منفی سایر بخش ها و زیرساخت ها مانند نبود خدمات لجستیک کافی در بسیاری از شهرهای ایران، منع قوانین بین المللی بیمه ای و بانکی کشور، عدم مراودات سیاسی با برخی از کشورها، تصویرسازی منفی زیاد از کشورمان در کشورهای اروپایی و امریکایی و.. را پوشش دهد؟
- تعامل و مشارکت: تعامل و مشارکت، باعث همسو شدن فعالین یک حوزه و جلوگیری از فعالیت های موازی می شود و علاوه بر آن این همسویی می تواند باعث هم افزایی و بیشتر شدن قدرت کسب و کارهای مشابه شود.
و در انتها به بررسی عوامل محیطی می پردازیم:
- دسترسی به سرمایه گذاری جسورانه: استارتاپ ها بنابه ماهیت خود، در مراحل مختلف نیاز به سرمایه گذاری جسورانه دارند تا رشد کنند. اگر بازار هدف شما تا امروز کشور عراق و دو مترجم بوده است و بخواهید بازار خود را در اروپا گسترش دهید، قطعاً بدون داشتن سرمایه امکان آن وجود ندارد.
یکی از عوامل محیطی تاثیرگذار، امکان دسترسی به سرمایه گذاری هوشمند داخلی و خارجی برای گسترش و رشد جسورانه کار شماست.
به عنوان یک استارتاپ گردشگری سلامت، چقدر مکان استفاده از سرمایه گذاران را در کسب و کار خود داشته اید؟ به نظر شما کشور ما حمایت کافی از سرمایه گذاری در این بخش(استارتاپی) را پوشش می دهد؟
- حمایت دولت: دولت چقدر از گردشگری سلامت و استارتاپ ها حمایت می کند؟ نهادهای دولتی برای حمایت از استارتاپ های گردشگری سلامت در کشورمان وجود دارد؟
- دغدغه جامعه: اگر بهترین استارتاپ را طراحی کنید اما نیاز جامعه و دغدغه جامعه، در آن نباشد به احتمال بسیار زیاد ناکام خواهید ماند. این امر در کسب و کارهای گردشگری سلامت بسیار دیده می شود.
چقدر از بیمارستان های ما به طور جدی، دغدغه فعالیت صحیح و استاندارد در این حوزه را دارند؟ وزارتخانه ها چطور؟ فکر می کنید دغدغه جامعه ما ارزآوری در جهت خدمات بین المللی سلامت است؟!!
در انتهای این بحث، یادآور می شویم که عوامل متعددی بر اساس شاخص های مختلف شما را در زمره استارتاپ های موفق یا شکست خورده می تواند تعریف کند.
ماهیت استارتاپ ها ریسک پذیری، پویایی، جسارت و خلاقیت در کنار تهیه اهداف مشخص و قابل اجراست و فراموش نکنیم استارتاپی که در برنامه خود راه مشخصی برای تبدیل شدن به سازمان نداشته باشد، دیر یا زود از صحنه رقابت بین المللی حذف خواهد شد.
